صرف افعال در زبان ترکی استانبولی
با صرف افعال مهم در زبان ترکی استانبولی آشنا شویم
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی چگونه است؟ (افعال کاربردی و مهم)
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی : این زبان زیبا یکی از شیرین ترین زبان‌ها در بین کشورهای همسایه ما است. صرف بسیاری از افعال در فارسی و این زبان با یکدیگر شباهت زیادی دارند.
بنابراین یادگیری این زبان برای ایرانیان و به ویژه مردم آذری زبان کشورمان کار سختی نخواهد بود. به‌عنوان مثال، در این زبان مشابه با فارسی صرف فعل با توجه به فاعل تغییر می‌کند.
کشور ترکیه جاذبه‌های گردشگری زیادی دارد و از طرفی در همسایگی ایران قرار گرفته است. چنین موقعیتی باعث شده است تا هموطنان زیادی به این کشور سفر یا مهاجرت کنند. بنابراین طبیعی است بسیاری از آنها به یادگیری زبان ترکی استانبولی علاقه داشته باشند.
با این مقدمه در ادامه مطلب می‌خواهیم به آموزش صرف افعال در زبان ترکی استانبولی بپردازیم. پس برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع تا انتها همراه ما باشید.
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی : باید بدانید که زبان آذری و زبان ترکی استانبولی دارای ریشه مشترک و بسیار نزدیک به هم هستند. ترکی استانبولی یکی از شاخه‌های زبان آلتایی به شمار می‌رود و در خانواده زبانهای اورال- آلتایی قرار می‌گیرد.
به زبانهای ترکیه، آذری، قزاق، قرقیزی، تاتار، ترکمنی، ازبکی و بسیاری از زبان‌هایی مشابه با موارد نام برده شده زبانهای اوغوز می‌گویند.
در حالت کلی اگر بخواهید زبان خاصی را به غیر از زبان مادری خود یاد بگیرید باید به نکاتی توجه کنید. برای این‌که در یک کشور خارجی به‌راحتی با افراد دیگر ارتباط برقرار کنید باید مهارت زبانی خود را در چهار دسته خواندن، نوشتن، شنیدن و صحبت کردن تقویت کنید.
یکی دیگر از اصلی‌ترین نکات یادگیری یک زبان خاص یادگیری لغات و گرامر آن است.
زمان حال ساده در ترکی استانبولی
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی در زمان حال به مواردی مربوط می‌شود که اکنون در حال وقوع هستند و اثر آنها تا کمی پس از صحبت کردن باقی می‌ماند. برای صرف فعل ساده در این زبان باید از قاعده زیر استفاده کنید:
شناسه ضمیر+ yor+ بن فعل
برای به دست آوردن بن فعل باید پسوند mek یا mak را از آنها حذف کنید. افعالی که ریشه آنها به حروف نرم (ince) ختم می‌شود پسوند mek دارند. در طرف مقابل افعالی که ریشه آنها به حروف ذخیم یا خشن ختم می‌شود پسوند mak می‌گیرند.
شناسه ضمیر یا پسوندهای مرتبط با هر شخص را می‌توانید در لیست زیر مشاهده کنید:
• اول شخص مفرد: um
• اول شخص جمع: uz
• دوم شخص مفرد: sun
• دوم شخص جمعsunuz:
• سوم شخص مفرد: ندارد
• سوم شخص جمع: lar
اکنون برای یادگیری بهتر به صرف افعال در زبان ترکی استانبولی که در ادامه برایتان مثال زده‌ایم، توجه کنید.
فعل gelmek به معنای آمدن است. صرف این فعل در زمان حال ساده به‌صورت زیر است:
• می آیم: geliyorum
• می‌آیی: geliyorsun
• می‌آید: geliyor
• می‌آییم: geliyoruz
• می‌آیید: geliyorsunuz
• می‌آیند: geliyorlar
فعل Gitmek به معنای رفتن است آن را به شکل زیر باید صرف کنید:
• می‌روم: gidiyorum
• می‌روی: gidiyorsun
• می‌رود: gidiyor
• می‌رویم: gidiyoruz
• می‌روید: gidiyorsunuz
• می‌روند: gidiyorlar
فعل Yapmak به معنای انجام دادن است و نحوه صرف آن را در لیست زیر می‌بینید:
• انجام می‌دهم: yapiyorum
• انجام می‌دهی: yapiyorsun
• انجام می‌دهد: yapiyor
• انجام می‌دهیم: yapiyoruz
• انجام می‌دهید: yapiyorsunuz
• انجام می‌دهند: yapiyorlar
فعل Içmek به معنای نوشیدن است و به‌صورت زیر صرف می‌شود:
• می‌نوشم: içiyorum
• می‌نوشی: içiyorsun
• می نوشد: içiyor
• می‌نوشیمiçiyoruz :
• می‌نوشید: içiyorsunuz
• می‌نوشند: içiyorlar
منفی کردن افعال در ترکی استانبولی
برای منفی کردن افعال ترکی استانبولی در زمان حال ساده کافی است تا از «mi» در کنار ریشه فعل استفاده کنید.
به‌عنوان مثال فعل نمی‌روم را در این زبان باید به‌صورت gitmiyorum تلفظ کنید.
• نمی‌آیم: gelmiyorum
• نمی‌نوشم: içmiyorum
سوالی کردن افعال در زمان حال ساده
برای آشنایی با حالت سوالی افعال در زمان حال ساده به مثال‌های زیر توجه کنید:
• آیا می‌فروشم؟: ? satiyor miyim
• آیا تو می‌فروشی؟: ? satiyor misin
• آیا او می‌فروشد؟: ? satiyor mi
• آیا ما می‌فروشیم؟: ? satiyor muyuz
• آیا شما می‌فروشید؟: ? satiyor musun
• آیا آنها می‌فروشند؟: ? satiyorlar mi
زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی
کاربرد این زمان مشابه با زمان گذشته فارسی است و وقتی از آن استفاده می‌کنیم که بخواهیم درباره اتفاقی که در گذشته رخ داده است، صحبت کنیم.
برای صرف افعال در زبان ترکی استانبولی در زمان گذشته ساده باید از قواعد زیر استفاده کنید:
شناسه ضمیر + di/dı/du/dü + بن فعل
اگر حرف آخر فعل مورد نظرتان شامل یکی از حروف f,e,s,h,e,p,ş,ç باشد، از قاعده زیر استفاده کنید:
شناسه ضمیر + ti/tı/tu/tü + بن فعل
اکنون برای درک بیشتر این موضوع در ادامه برایتان تعدادی مثال ذکر می‌کنیم.
فعل gelmek به معنای آمدن به geldim و به معنای آمدم، تبدیل می‌شود. این فعل در زمان گذشته ساده به‌صورت زیر صرف خواهد شد:
• آمدم: geldim
• آمدی: geldin
• آمد: geldi
• آمدیم: geldik
• آمدید: geldiniz
• آمدند: geldiler
فعل Gitmek به معنای رفتن در زمان گذشته ساده به‌صورت زیر صرف می‌شود:
• رفتم: gittim
• رفتی: gittin
• رفت: gitti
• رفتیم: gittik
• رفتید: gittiniz
• رفتند: gittiler
صرف فعل Içmek به معنای نوشیدن در زمان گذشته، به‌صورت زیر است:
• نوشیدم: içtim
• نوشیدی: içtin
• نوشید: içti
• نوشیدیم: içtik
• نوشیدید: içtiniz
• نوشیدند: içtiler
اکنون برای تمرین فعل Yapmak به معنای انجام دادن را در زمان گذشته ساده برای خود صرف کنید.
منفی کردن افعال ترکی استانبولی در زمان گذشته ساده
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی و منفی کردن جملات : برای منفی کردن افعال ترکی استانبولی در زمان گذشته ساده کافی است از «ma» استفاده کنید.
• نرفتم: gitmadim
• نیامدم: gelmadim
• ننوشیدم: içmadim
• دوست نداشتم: sevmadim
سوالی کردن در حالت گذشته ساده
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی و سوالی کردن جملات : برای سوالی کردن افعال در حالت گذشته ساده به مثال‌های زیر توجه کنید.
فعل gitmek را به معنای رفتن، باید به‌صورت زیر سوالی کنید:
• آیا رفتم؟: ?gittim mi
• آیا رفتی؟: ? gittin mi
• آیا رفت؟: ? gitti mi
• آیا رفتیم؟: ? gittik mi
• آیا رفتید؟: ? gittiniz mi
• آیا رفتند؟: ?gittiler mi
صرف فعل satmak به معنای فروختن در حالت سوالی، به‌صورت زیر است:
• آیا فروختم؟: ?sattim mi
• آیا فروختی؟: ? sattim mi
• آیا فروخت؟: ? satti mi
• آیا فروختیم؟: ? sattik mi
• آیا فروختید؟: ? sattiniz mi
• آیا فروختند؟: ? sattiler mi
زمان آینده صرف افعال در زبان ترکی استانبولی
برای صرف افعال در زبان ترکی استانبولی در زمان آینده باید از قواعدی مشابه با زمان‌های حال و گذشته استفاده کنید. زمان آینده را برای توصیف کاری که قرار است در آینده استفاده شود، به کار ببرید.
برای ساخت فعل آینده در این زبان باید یک پسوند را به آن اضافه کنید. فعل برای زمان آینده با اضافه شدن پسوند mak یا mek ساخته می‌شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که اگر فعل مورد نظر شما به یک صامت ختم شود، باید از ecek یا acak استفاده کنید. اگر حرف آخر فعل مصوت باشد، برای جلوگیری از تکرار حرف y باید از پسوندهای yecek و yacak استفاده کنید.
پسوندهای شخصی زمان آینده ترکی استانبولی به صورت زیر است:
• اول شخص مفرد: ım /-im /-um /-üm
• اول شخص جمع: ız /-iz /-uz /-üz
• دوم شخص مفرد: sın /-sin /-sun /-sün
• دوم شخص جمع: sınız /-siniz /-sunuz /-sünüz
• سوم شخص مفرد: ندارد
• سوم شخص جمع: lar /-ler
به این نکته مهم دقت کنید. در این زمان اول شخص مفرد و اول شخص جمع حرف k در پسوندهای acak , ecek در زمان اتصال به پسوند ضمیر شخصی به این دلیل که در بین دو حرف صدادار قرار می‌گیرد به (ğ) تبدیل می شود.
صرف فعل gitmek به معنای رفتن در زمان آینده به‌صورت زیر خواهد بود:
• خواهم رفت: gideceğim
• خواهی رفت: gideceksin
• خواهد رفت: gidecek
• خواهیم رفت: gideceğiz
• خواهید رفت: gideceksiniz
• خواهند رفت: gidecekler
فعل olmak به معنای بودن را در زمان آینده به‌صورت زیر صرف کنید:
• خواهیم بود: olacağız
• خواهی بود: olacaksın
• خواهد بود: olacak
• خواهیم بود: olacağız
• خواهید بود: olacaksınız
• خواهند بود: olacaklar
منفی کردن جملات در ترکی استانبولی
صرف افعال در زبان ترکی استانبولی و منفی کردن جملات : برای ساخت فعل منفی در زمان آینده باید با توجه به آخرین حرف آن در بن فعل، یکی از پسوندهای me یا ma را به آن اضافه کنیم. پس از این کار باید acak یا ecek به فعل متصل شود.
در این زبان برای جلوگیری از قرار گرفتن دو حرف صدادار در کنار هم قبل از پسوند و بن y اضافه می‌کنیم. توجه داشته باشید که y میانجی همیشه استفاده می‌شود و در آخر شناسه را باید اضافه کنیم.
به‌عنوان مثال فعل، تو نخواهی نوشت را باید به شکل Sen yazmayacaksın بیان کنید.
سوالی کردن جملات ترکی استانبولی در حالت آینده
برای سوالی کردن افعال در حالت آینده به مثال زیر توجه کنید:
• آیا خواهی نوشت؟ ?Sen yazacak mısın
در این حالت بعد از پسوند آینده acak یا ecek فعل را به دو قسمت تقسیم می‌کنیم. در گام بعد باید mi یا mı و شناسه را به فعل اضافه کنید.
از حرف y میانجی بین پسوند و فعل برای اول شخص جمع و اول شخص مفرد برای جلوگیری از پشت سر هم آمدن دو حرف صدادار بهره می‌برند.
سخن نهایی
در این مطلب به بررسی صرف افعال در زبان ترکی استانبولی در زمان‌های حال، گذشته و آینده پرداختیم. همان‌طور که مشاهده کردید یادگیری این زبان برای مردم ایران و به‌ویژه آذری زبان‌ها کار بسیار آسانی است. تفاوت زبان ترکی استانبولی با زبان آذری شامل چند مورد جزئی می‌شود.
اکنون شما می‌توانید در زمان سفر به ترکیه تا حدودی با مردم آن ارتباط برقرار کنید و صحبت‌های آنها را تا حدی که در صرف افعال در زبان ترکی استانبولی یاد گرفتید، متوجه شوید. برای یادگیری بهتر این زبان پیشنهاد می‌دهیم تا روزانه زمانی را به مطالعه درباره آن اختصاص دهید.
